اثر بخشی شناخت-رفتار درمانگری سالمندی (cbto) بربهبود نشانه های مرضی، همبسته های شناختی و برخی رفتارهای مرتبط با سلامت در مبتلایان به بیماری پارکینسون (pd)

هدف: بیماری، بخصوص بیماری¬های مزمن در سالمندان شیوه زندگی آنان را تغییر می دهد. بیماری پارکینسون نیز نوعی اختلال تحلیل برنده سیستم عصبی مرکزی در سالمندی است. هدف پژوهش حاضر بررسی اثر بخشی شناخت_رفتار درمانگری سالمندی (cbto) بربهبود نشانه¬های مرضی، همبسته¬های شناختی و برخی رفتارهای مرتبط با سلامت در مبتلایان به بیماری پارکینسون(pd) بود. روش: در این مطالعه روش پژوهش بصورت نیمه آزمایشی با طرح پیش آزمون و پس آزمون با گروه گواه از جامعه آماری سالمندان مبتلا به پارکینسون در نظر گرفته شد، نمونه های پژوهش شامل 40 نفر به روش نمونه گیری در دسترس انتخاب شده و با روش تصادفی به دو گروه آزمایش و گواه تقسیم شدند. گروه آزمایشی تحت درمان شناختی-رفتاری سالمندی در 10 جلسه قرار گرفتند. برای سنجش فرضیه های این پژوهش از سه مجموعه آزمون نشانه های مرضی(پرسشنامه کوتاه ادراک بیماری (brief ipq)، پرسشنامه شاخص اختلال خواب پیترز بورگ، پرسشنامه سلامت عمومی (g.h.q))، همبسته های شناختی(پرسشنامه حافظه روزمره ساندرلند و همکاران(1983)، آزمون عملکرد پیوسته روزولد و همکاران(1956)، آزمون بازداری پاسخ استروپ(1935)) و رفتارهای مزتبط با سلامت(مقیاس خودکارآمدی عمومی شرر (gses)، پرسشنامه کیفیت زندگی سازمان جهانی بهداشت (1996 )، پرسشنامه ارزیابی عملکرد جنسی زنان و مردان، پرسشنامه سازگاری bal، پرسشنامه پیروی دارویی ماریسکی (1992)) استفاده شد. و برای تحلیل داده ها از تحلیل واریانس مکرر با استفاده از آزمون تعقیبی lsd استفاده شد. یافته ها: نتایج نشان داد که درمان شناختی-رفتاری از بین متغییرهای نشانه های مرضی در مقیاس های ادراک بیماری، اختلالات خواب، افسردگی، اضطراب، اختلال عملکرد اجتماعی در سطح 05/0 p< معنی دار است، در حالی که مقیاس نشانه های جسمانی از لحاظ آماری معنی دار نیست، نتایج آزمونهای تعقیبی نشان داد اثر روش درمانی شناختی رفتاری در مرحله پیش آزمون- پس آزمون و پس آزمون- پیگیری از لحاظ آماری در متغیرهای ادراک بیماری، اختلالات خواب، افسردگی، اضطراب معنی دار است ولی در متغیر عملکرد اجتماعی اثر روش شناختی رفتاری در مرحله پس آزمون- پیگیری معنی دار نیست. در حیطه همبسته های شناختی نتایج نشان داد که درمان شناختی-رفتاری در مقیاس های حافظه روزمره، توجه متمرکز و بازداری شناختی در سطح 05/0 p< معنی دار است، در حالی که در مقیاس های توجه پیوسته از لحاظ آماری معنی دار نیست. نتایج آزمون های تعقیبی نیز نشان داد متغیرهای حافظه روزمره و توجه متمرکز در هر سه مرحله پیش آزمون، پس آزمون و پیگیری معنی دار می باشد ولی در متغیر بازداری پاسخ شناختی مداخله مورد نظر در مرحله پس آزمون- پیگیری از لحاظ آماری معنی دار نیست و بنابراین به این یافته باید با دیده احتیاط نگریست. در حیطه برخی رفتارهای مرتبط با سلامت نتایج نشان داد که درمان شناختی-رفتاری در مقیاس های خودکارآمدی،کیفیت زندگی، عملکرد جنسی، سازگاری اجتماعی و پیروی دارویی در سطح 05/0 p< معنی دار است. و نتایج آزمونهای تعقیبی نشان داد متغیرهای خودکارآمدی، سازگاری اجتماعی و پیروی دارویی در هر سه مرحله پیش آزمون، پس آزمون و پیگیری معنی دار می باشد. ولی متغیر عملکرد جنسی در دو مرحله پس آزمون- پیگیری از لحاظ آماری معنی دار نیست و بنابراین تا پذیرش و گسترش این قبیل یلفته ها راه درازی در پیش است. نتیجه گیری: تلویحات حاصل از یافته های پژوهش در قلمروهای بالینی و مرضی از زاویه استلزام اصلاح نظام مراقبت بهداشتی سالمندان در سطح دیدگاهها و اقدامات عملی مورد بحث قرار گرفتند و در حد خطوط کلی نتایج پژوهش نشان داد که مداخله گریهای مبتنی بر شناخت رفتار درمانگری بر مولفه های مختلف سلامت سالمندان مبتلا به پارکینسون به ویژه سلامت روانی آنها اثر معناداری داشته است.